Η Αρχαία Πόλη Κιονία: Βρισκόταν στη θέση κοντά του χωριού Κεραμέ από την προμινωική εποχή και συνέχισε να ακμάζει μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια.

Τα ερείπια της πόλης και του τείχους φαίνονται σε απόσταση 3 χλμ. από τη Θάλασσα σ’ ένα ύψωμα, ενώ βρέθηκαν αγγεία, ανάγλυφο Ευρώπης επί Ταύρου, νομίσματα και αγαλματίδια, που χρονολογούνται την προανακτορική περίοδο (2600-2000 π.Χ).

Οι επιδρομές στα παραθαλάσσια μέρη, γύρω στο 200 π.Χ., από Κίλικες ανάγκασαν τους κατοίκους της πόλης να μετακινηθούν στα χωριά Κεραμέ και Αγαλλιανός για ασφάλεια.

Η παρουσία της αρχαίας πόλης Κιονία ή Βίωνος μαρτυρείται από τα προμινωικά χρόνια. Αργότερα, κατά τα αρχαϊκά, κλασικά και ελληνιστικά χρόνια, η πόλη, συνεχίζει να ακμάζει και να θεωρείται μια από τις εκατό πόλεις - περίφημη εκατόμπολις της αρχαίας Κρήτης.

Τα ερείπια της πόλης διακρίνονται χαμηλά, πάνω ακριβώς από το γιαλό, και σε απόσταση 2-3 χιλιομέτρων πιο κάτω από το σημερινό χωριό Κεραμέ, σε παραθαλάσσιο απότομο ύψωμα που δεσπόζει πάνω από τη θάλασσα προς το νότο, ενώ από τη μεριά του βορρά δεν παρουσιάζει σημαντική υψομετρική διαφορά σε σχέση με τη γύρω περιοχή.

Σήμερα τα ερείπια της αρχαίας πόλης κρατούν μια έκταση πάνω από 150 μ. ανατολικά προς δυτικά και 100 μ. από βορρά προς νότο, ενώ η άλλη μισή πόλη βρίσκεται θαμμένη σε μικρό βάθος κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Με μια πιο προσεκτική ματιά στη γύρω περιοχή θα ανακαλύψουμε ίχνη από κτίρια και πεζούλες που υποδηλώνουν την ύπαρξη κάποιας αρχαίας πόλης.

Για την αρχαία Κιονία πιστεύεται, ότι, επειδή από κάποια στιγμή και μετά το έδαφος άρχισε να υποχωρεί και η πόλη να βυθίζεται στο νερό, οι κάτοικοί της αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν και να μετακινηθούν σε άλλο σημείο ψηλότερα, στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκονται τα χωριά Κεραμές και Αγαλλιανός.

Κωστής Ηλ. Παπαδάκης,
Κεραμές και Αγαλλιανός, κοινή πορεία στο χρόνο, Ρέθυμνο 2002